Początki uprawy dyni miały miejsce ok. 5500 lat p.n.e. w Meksyku. Była ona wykorzystywana do leczenia wielu schorzeń, gdyż stanowi źródło wielu ważnych składników o wysokiej aktywności biologicznej. Aktualne badania wykazują, iż związki w niej zawarte działają przeciwbakteryjnie, a także przeciwgrzybicznie.
Dynia jest niskokaloryczna - miąższ dyni dostarcza ok. 26 kcal/100 g i zawiera celulozę, która przyspiesza przemianę materii. Zawiera wiele składników mineralnych i witamin takich jak: witamina C,E, A, a także potas, fosfor, wapń, magnez, żelazo i cynk, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Należy pamiętać, że im bardziej intensywny kolor miąższu dyni, tym większa zawartość witamin i składników mineralnych.
Pestki dyni zawierają dużą ilość błonnika pokarmowego, który reguluje pracę jelit i wspomaga tym trawienie, a także nienasycone kwasy tłuszczowe, dzięki którym obniżają „zły” cholesterol i podnoszą „dobry”, zmniejszając ryzyko chorób serca. Wiele doświadczeń potwierdza również działanie hipoglikemiczne dyni (obniżenie poziomu glukozy we krwi) oraz obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Oczywiście nie braknie w niej także beta-karotenu, który wspiera odporność, wzrok i układ krążenia, ale co ważne, szczególnie dla Pań, odpowiada za piękny i zdrowy wygląd skóry - wzmacnia ją, opóźnia starzenie, wspomaga opalanie oraz leczenie trądziku.
Dynia w posiłku przed i po treningowym to wiele korzyści dla każdego sportowca -zarówno dla amatorów jak i profesjonalnych zawodników. Jest ona przede wszystkim źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów (6,5g/100 g w miąższu i nawet 10,71g/100 g w pestkach) o niskim indeksie glikemicznym (IG 50-60), dzięki czemu dostarcza energii stopniowo podczas treningu unikając skoków i spadków poziomu cukru we krwi. Dynia zawiera także luteinę, która ma zdolność do stymulowania wzrostu komórek mięśniowych, co jest szczególnie ważne w treningu siłowym. Zawiera także wcześniej wspomniany beta- karoten - przeciwutleniacz, który pomaga neutralizować szkodliwe działanie wolnych rodników, których liczba wzrasta w naszym organizmie podczas intensywnego wysiłku. Zawarte w dyni duże ilości potasu wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego, a także regulują gospodarkę wodno-elektrolitową, dzięki czemu zapobiegamy skurczą i spadkowi wydolności. Dynia jest lekka i łatwostrawna co sprawia, że jest idealnym składnikiem do posiłku przedtreningowego, gdyż nie będzie obciążać żołądka, jednak z pewnością dostarczy potrzebnej energii i składników odżywczych. Najlepiej spożywać ją ok. 30-60 minut przed lekkim treningiem jako np. Koktajl z dyni i 1,5/2h przed intensywnym treningiem jako np. Zupa dyniowa, placuszki z dyni czy owsianka dyniowa.
W posiłku protreningowym natomiast pomoże nam szybko uzupełnić zapasy glikogenu dzięki dużej zawartości węglowodanów złożonych oraz pomoże zmniejszyć stany zapalne wywołane treningiem i stres oksydacyjny dzięki zawartości w niej przeciwutleniaczy takich jak: beta-karoten oraz witamina C i E. Aby posiłek był kompletny i odżywczy, pamiętajmy, że warto dodać do niej źródło białka i zdrowych tłuszczy.
• 500 g dyni (np. Hokkaido), obranej i pokrojonej
• 1 cebula
• 2 ząbki czosnku
• 750 ml bulionu warzywnego
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• Sól, pieprz, gałka muszkatołowa
Podsmaż cebulę i czosnek na oliwie z oliwek. Dodaj dynię i smaż jeszcze chwilę. Wlej bulion, gotuj 20 min. Zblenduj na gładki krem, dopraw do smaku.
• 1/2 szklanki płatków owsianych
• 1 szklanka mleka
• 1/3 szklanki puree z dyni
• 1 łyżeczka syropu klonowego lub miodu
• 1/2 łyżeczki cynamonu
• Szczypta imbiru i gałki muszkatołowej
• Orzechy, nasiona lub owoce do dekoracji
W garnku zagotuj mleko z przyprawami. Dodaj płatki owsiane i gotuj 5–7 minut, mieszając. Dodaj puree z dyni i syrop klonowy lub miód, wymieszaj. Gotuj jeszcze chwilę. Podawaj z ulubionymi orzechami lub owocami.
• 1/2 szklanki mleka
• 1/4 szklanki puree z dyni
• 1 łyżeczka syropu klonowego lub miodu
• 1/2 łyżeczki przyprawy pumpkin spice (lub mieszanka: cynamon, imbir, gałka
muszkatołowa)
• 1 lub 2 espresso
Podgrzej mleko z puree, miodem/syropem klonowym i przyprawami, aż będzie gorące, ale nie zagotowane. Spień mleko (możesz użyć trzepaczki lub spieniacza). Wlej do szklanki z kawą. Na wierzch dodaj szczyptę przyprawy.
Dynia to nie tylko symbol Halloween, ale przede wszystkim źródło cennych dla naszego organizmu witamin i składników odżywczych, dzięki którym możemy zadbać o nasze zdrowie, zdrowy wygląd skóry, a także poprawić nasze wyniki sportowe. Idealnie wpisze się w nasz jadłospis na jesienne dni jako np. Dodatek do owsianki, dyniowa kawa w przerwie w pracy, zupa dyniowa jako obiad i placuszki dyniowe na kolację czy posiłek przedtreningowy, dzięki któremu wspomożemy funkcjonowanie układu nerwowego, zneutralizujemy wolne rodniki oraz zapobiegniemy spadkowi wydolności. Pamiętajmy, że warto jeść ją nie tylko jesienią, ale przez cały rok, by wspierać zdrowie naszego organizmu.
- https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2016/Nr 3/BR 3_2016 art 93 s 698-701.pdf
- https://odr.pl/wp-content/uploads/2014/05/dynia.pdf
- https://newlevelsport.pl/dynia-a-treningsilowy-co-da-ci-symbol-halloween/
Opracowała: Wiktoria Kubicka
